10th and 12th pass students महाराष्ट्र राज्यातील शिक्षण क्षेत्रात एक अतिशय उत्साहवर्धक घडामोड घडली आहे. राज्य शासनाने अनुसूचित जमातीतील प्रतिभावान विद्यार्थ्यांसाठी एक नवीन योजना सुरू केली आहे, ज्याअंतर्गत दहावी आणि बारावी वर्गात उत्कृष्ट कामगिरी करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना आर्थिक पुरस्कार दिले जाणार आहेत. आदिवासी विकास विभागाच्या या पुढाकाराला ‘राघोजी भांगरे गुणगौरव योजना’ असे नाव देण्यात आले आहे.
योजनेचा मुख्य उद्देश
या योजनेचा मूलभूत हेतू अनुसूचित जमातीतील विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक क्षेत्रात उत्कृष्टता गाठण्यासाठी प्रेरणा देणे आहे. शिक्षणातील उत्तम कामगिरीला योग्य ते मान्यता देऊन, भविष्यातील शैक्षणिक प्रवासासाठी त्यांना आर्थिक बळकटी प्रदान करणे हा मुख्य उद्देश आहे. या उपक्रमामुळे आदिवासी समुदायातील विद्यार्थ्यांमध्ये शिक्षणाबद्दल अधिक रुची निर्माण होईल आणि त्यांचे शैक्षणिक स्तर उंचावेल.
शासनाच्या या निर्णयामुळे गुणवंत विद्यार्थ्यांना त्यांच्या प्रयत्नांचे योग्य ते फळ मिळेल. यामुळे केवळ निवडक विद्यार्थ्यांनाच नव्हे तर संपूर्ण आदिवासी समुदायाला शिक्षणाच्या दिशेने प्रगती करण्याची नवी दिशा मिळेल.
आर्थिक सहाय्याची रक्कम
या महत्त्वाकांक्षी योजनेअंतर्गत निवडक विद्यार्थ्यांना किमान ५ हजार रुपयांपासून ते कमाल ३० हजार रुपयांपर्यंत रोख पारितोषिक दिले जाणार आहे. ही रक्कम विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक कामगिरीच्या स्तरानुसार निर्धारित केली जाईल. राज्यस्तरावर सर्वोत्कृष्ट कामगिरी करणाऱ्या विद्यार्थ्याला ३० हजार रुपयांचे सर्वोच्च पारितोषिक मिळेल.
अपर आयुक्त स्तरावर प्रथम क्रमांक मिळवणाऱ्या विद्यार्थ्यांना १५ हजार रुपये तर प्रकल्प कार्यालयाच्या पातळीवर अव्वल येणाऱ्या विद्यार्थ्यांना १० हजार रुपयांचे पारितोषिक दिले जाईल. या व्यतिरिक्त, विशेष कामगिरी करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना दहा महिन्यांसाठी दरमहा एक हजार रुपयांचे शिष्यवृत्ती देखील दिले जाणार आहे.
पात्रतेचे
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांनी काही विशिष्ट पात्रतेचे निकष पूर्ण केले पाहिजेत. मुख्यतः अनुसूचित जमातीतील विद्यार्थी या योजनेसाठी पात्र आहेत. त्यांनी राज्यातील शासकीय किंवा अनुदानित आश्रमशाळा, नामांकित शाळा, सैनिकी शाळा किंवा एकलव्य मॉडेल रेसिडेन्शियल स्कूलमध्ये शिक्षण घेतले असावे.
महाराष्ट्र राज्य शिक्षण मंडळ आणि केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळ (सीबीएसई) या दोन्ही मंडळांच्या अंतर्गत येणाऱ्या शाळांमधील विद्यार्थ्यांना या योजनेचा लाभ मिळू शकतो. तथापि, मुख्यतः राज्य मंडळाच्या ९ विभागीय मंडळांतील विद्यार्थ्यांवर भर देण्यात आला आहे.
विद्यार्थी निवड प्रक्रिया
प्रत्येक विभागातून कला, वाणिज्य आणि विज्ञान या तीन शाखांमधून उत्कृष्ट कामगिरी करणाऱ्या विद्यार्थ्यांची निवड केली जाईल. दहावी आणि बारावी प्रत्येक वर्गातून सर्वोत्तम गुण मिळवणाऱ्या पाच मुला आणि पाच मुलींना सन्मानित केले जाणार आहे. अशा प्रकारे प्रत्येक विभागातून एकूण २४ विद्यार्थ्यांची निवड होणार आहे.
या निवड प्रक्रियेत पारदर्शकता राखली जाईल आणि केवळ गुणवत्तेच्या आधारावर विद्यार्थ्यांचा समावेश केला जाईल. प्रकल्प स्तर, अपर आयुक्त स्तर आणि राज्यस्तर अशा तीन पायऱ्यांवर सन्मान समारंभ आयोजित केले जातील.
आश्रमशाळांची भूमिका
अनुसूचित जमातीतील विद्यार्थ्यांसाठी राज्यभर चालवल्या जाणाऱ्या आश्रमशाळा या योजनेत महत्त्वाची भूमिका बजावतात. या शाळांमध्ये विद्यार्थ्यांना निवास, अन्न, शिक्षण आणि इतर सर्व सुविधा मोफत पुरविल्या जातात. यामुळे आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत कुटुंबातील मुले देखील दर्जेदार शिक्षण घेऊ शकतात.
या शाळांमधील विद्यार्थ्यांनी गेल्या काही वर्षांत उल्लेखनीय शैक्षणिक यश मिळवले आहे. अनेक शाळांनी शंभर टक्के परीक्षा निकाल प्राप्त केला आहे. अशा उत्कृष्ट कामगिरी करणाऱ्या शाळांचेही या योजनेअंतर्गत विशेष सत्कार केले जाणार आहे.
अर्ज प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रे
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पात्र विद्यार्थ्यांना ठराविक अर्ज प्रक्रिया पूर्ण करावी लागेल. अर्ज ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन पद्धतीने करता येईल, याची स्पष्ट माहिती लवकरच उपलब्ध करून देण्यात येईल. अर्ज करताना विद्यार्थ्यांना आपली जात प्रमाणपत्रे, शैक्षणिक गुणपत्रिका, आधार कार्ड आणि बँक खात्याची माहिती सादर करावी लागेल.
स्वीकृत झालेल्या अर्जांची पडताळणी केल्यानंतर पात्र विद्यार्थ्यांच्या बँक खात्यात थेट रक्कम जमा केली जाईल. यामुळे कोणत्याही प्रकारचा भ्रष्टाचार टाळता येईल आणि पारदर्शक वितरण व्यवस्था राहील.
विभागीय कार्यालयांशी संपर्क
या योजनेसंबंधी अधिक माहिती मिळवण्यासाठी इच्छुक विद्यार्थी आणि पालकांनी आपापल्या जिल्ह्यातील एकात्मिक आदिवासी विकास प्रकल्प कार्यालयांशी संपर्क साधावा. सोलापूर जिल्ह्यातील पालकांना संगमेश्वर महाविद्यालयासमोरील भारत संचार निगम लिमिटेड (BSNL) कार्यालयात प्रकल्प अधिकारी सागर नन्नवरे यांच्याकडून सविस्तर माहिती मिळू शकते.
इतर जिल्ह्यांतील इच्छुक व्यक्तींनी त्यांच्या स्थानिक आदिवासी विकास कार्यालयात संपर्क करावा. वेळेत अर्ज केल्यास नवीन शैक्षणिक वर्षाच्या सुरुवातीपासूनच या योजनेचा लाभ घेता येईल.
योजनेचे दूरगामी परिणाम
या योजनेमुळे अनुसूचित जमातीतील विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक जीवनात महत्त्वपूर्ण बदल घडून येईल अशी अपेक्षा आहे. आर्थिक प्रोत्साहनामुळे विद्यार्थी अधिक मेहनतीने अभ्यास करतील आणि उच्च शिक्षणाच्या दिशेने प्रवास करतील. यामुळे आदिवासी समुदायाचे शैक्षणिक स्तर उंचावेल आणि त्यांच्या सामाजिक-आर्थिक प्रगतीला चालना मिळेल.
तसेच, या योजनेमुळे इतर राज्यांनाही अशा प्रकारचे उपक्रम राबवण्यासाठी प्रेरणा मिळेल. शिक्षण क्षेत्रातील असे नाविन्यपूर्ण प्रयत्न राष्ट्रीय पातळीवर शैक्षणिक गुणवत्ता सुधारण्यात योगदान देतील.
पालकांसाठी महत्त्वाचे सूचना
अनुसूचित जमातीतील पालकांनी या संधीचा पूर्ण फायदा घ्यावा. त्यांनी आपल्या मुलांना आश्रमशाळांमध्ये प्रवेश दिला पाहिजे जेणेकरून त्यांना या योजनेचा लाभ मिळू शकेल. तसेच नियमित शैक्षणिक प्रगतीची पाठपुरावा करून मुलांना चांगले गुण मिळवण्यासाठी प्रेरणा द्यावी.
Also Read:
विधवा पेन्शनमध्ये दुप्पट वाढ, आता तुम्हाला ₹२,००० पर्यंतचा लाभ मिळेल Widow Pension Scheme
या योजनेच्या अटी-शर्तींची नियमित माहिती घेत राहून, योग्य वेळी अर्ज करणे महत्त्वाचे आहे. शैक्षणिक वर्षाच्या सुरुवातीला सर्व आवश्यक कागदपत्रे तयार ठेवावेत जेणेकरून गरज पडल्यास त्वरित अर्ज करता येईल.
अस्वीकरण: वरील माहिती आम्ही इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेतली आहे. आम्ही या बातमीच्या १००% सत्यतेची हमी देत नाही. म्हणून कृपया विचारपूर्वक आणि आपल्या स्वतःच्या तपासणीनंतर पुढील प्रक्रिया करावी. अधिकृत माहितीसाठी संबंधित सरकारी विभागाशी संपर्क साधावा.
