maize market prices महाराष्ट्रातील कृषी बाजारपेठांमध्ये सध्या मक्याच्या व्यापाराला चांगली उलाढाल सुरू आहे. २ मे २०२५ रोजी मिळालेल्या अद्ययावत माहितीनुसार, राज्यातील विविध कृषी उत्पन्न बाजार समित्यांमध्ये मक्याच्या भावात लक्षणीय तेजीचे वातावरण दिसून येत आहे. अनेक बाजारपेठांमध्ये मक्याला प्रति क्विंटल २००० ते २३०० रुपये दर मिळत असून, काही विशिष्ट ठिकाणी तर हे भाव ३५०० रुपयांपर्यंत पोहोचले आहेत.
मुंबई बाजारपेठेतील विक्रमी भाव
महाराष्ट्रातील सर्वात मोठ्या व्यापारी केंद्रांपैकी एक असलेल्या मुंबई बाजारपेठेत मक्याला सरासरी ३५०० रुपये प्रति क्विंटल दर मिळत आहे. हा भाव राज्यातील इतर कोणत्याही बाजारपेठेपेक्षा जवळपास दुप्पट आहे. मुंबईतील या उच्च भावामुळे दूरवरच्या भागातील शेतकऱ्यांनाही आपला माल येथे पाठवण्याची प्रेरणा मिळत आहे. मुंबईच्या या बाजारपेठेत मुख्यत्वे दर्जेदार आणि निर्यातक्षम मक्याला प्राधान्य दिले जात असल्याने, उत्तम प्रतीचा माल असणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी ही एक उत्तम संधी ठरत आहे.
पुणे जिल्ह्यातील आशादायक परिस्थिती
पुणे बाजारातही मक्याच्या भावात उल्लेखनीय वाढ झाली असून येथे प्रति क्विंटल २५०० रुपये दर मिळत आहे. पुणे आणि परिसरातील शेतकऱ्यांसाठी ही बातमी अत्यंत सुखद आहे. या भावामुळे अनेक शेतकरी मक्याच्या विक्रीतून चांगला नफा कमावू शकत आहेत. पुण्यातील या उच्च भावाचे कारण म्हणजे येथील वाढती औद्योगिक मागणी आणि पोल्ट्री उद्योगासाठी आवश्यक असलेले मक्याचे वाढते प्रमाण.
नाशिक जिल्ह्यातील बाजारस्थिती
नाशिक जिल्ह्यातील प्रमुख कृषी बाजारपेठांमध्ये मक्याच्या भावात स्थिरता दिसून येत आहे:
लासलगाव बाजार
लासलगाव बाजारात एकूण १६१२ क्विंटल मक्याची आवक झाली असून कमाल दर २२३५ रुपये तर सर्वसाधारण दर २२३० रुपये प्रति क्विंटल मिळाला. लासलगाव-निफाड उपबाजारात २२४८ रुपये तर विंचूर उपबाजारात २२३२ रुपये दर नोंदवण्यात आला.
सटाणा बाजार
सटाणा बाजारपेठेत हायब्रीड मक्याला सरासरी २००० ते २१०० रुपये दर मिळत आहे. येथील स्थिर भावामुळे शेतकऱ्यांना विश्वसनीय विक्रीची हमी मिळत आहे.
पश्चिम महाराष्ट्रातील प्रमुख बाजारपेठा
दुधणी बाजार
कोल्हापूर जिल्ह्यातील दुधणी बाजारात मक्याला २३२० रुपये प्रति क्विंटल या उच्च दराची नोंद झाली आहे. हा भाव राज्यातील उच्च भावांपैकी एक असून शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत फायदेशीर ठरत आहे.
तासगाव आणि करमाळा
तासगाव बाजारात लोकल जातीच्या मक्याला चांगले भाव मिळत आहेत. करमाळा बाजारपेठेतही मक्याच्या भावात स्थिरता असून दर साधारणतः २१०० रुपयांच्या आसपास आहेत.
विदर्भातील मका बाजार
नागपूर
नागपूर बाजारात जरी मक्याची आवक कमी (केवळ ३५ क्विंटल) असली तरी, येथे दर २२०० रुपये प्रति क्विंटल पर्यंत पोहोचले आहेत. नागपूरच्या या भावामुळे विदर्भातील शेतकऱ्यांना दिलासा मिळाला आहे.
अमरावती
अमरावती बाजारपेठेतही मक्याचे भाव २१०० रुपयांच्या आसपास स्थिर आहेत. या भावाने विदर्भातील शेतकऱ्यांना चांगले उत्पन्न मिळत आहे.
मलकापूर
बुलढाणा जिल्ह्यातील मलकापूर बाजारात ६०३० क्विंटल मक्याची मोठी आवक झाली असून सरासरी दर २०७० रुपये मिळाला. इतकी मोठी आवक असूनही चांगले भाव मिळणे ही शेतकऱ्यांसाठी सकारात्मक बाब आहे.
मराठवाड्यातील बाजारस्थिती
पैठण
पैठण बाजारात केवळ २ क्विंटल मक्याची आवक असूनही २२५१ रुपये प्रति क्विंटल हा उच्च दर मिळाला. हे दर्शविते की दर्जेदार मालाला नेहमीच चांगले भाव मिळतात.
जालना आणि सिल्लोड
जालना आणि सिल्लोड बाजारपेठांमध्ये मक्याचे भाव २१०० रुपयांच्या आसपास आहेत. पिवळ्या जातीच्या मक्याला या भागात चांगली मागणी आहे.
फुलंब्री
फुलंब्री बाजारात लोकल जातीच्या मक्याला २३६० रुपये सरासरी दर मिळत आहे, जो तुलनात्मक दृष्ट्या खूप चांगला आहे.
खानदेशातील मका व्यापार
धुळे
धुळे बाजारपेठेत पिवळ्या जातीच्या मक्याला सरासरी १९०० ते २१०० रुपये दर मिळत आहेत. या भागातील शेतकऱ्यांसाठी हे भाव समाधानकारक आहेत.
पाचोरा
पाचोरा बाजारात १००० क्विंटल मक्याची आवक झाली असून दर १८०० ते २१४६ रुपये प्रति क्विंटल असे वेगवेगळे भाव मिळाले.
अमळनेर
अमळनेर बाजारात ६००० क्विंटल मक्याची विक्री झाली आणि सरासरी २०९१ रुपये दर मिळाला. ही मोठी आवक असूनही स्थिर भाव मिळणे ही चांगली गोष्ट आहे.
विविध जातींच्या मक्याचे भाव
हायब्रीड मका
हायब्रीड मक्याला गंगापूर, सटाणा यांसारख्या बाजारांमध्ये सरासरी २००० ते २१०० रुपये दर मिळत आहेत. या जातीच्या मक्याला व्यापारी आणि उद्योगांकडून चांगली मागणी असते.
लोकल जाती
लोकल जातीच्या मक्याला पुणे, तासगाव, फुलंब्री आणि काटोल येथे चांगले भाव मिळत आहेत. विशेषतः फुलंब्रीमधील २३६० रुपये हा दर अत्यंत आकर्षक आहे.
पिवळा मका
पिवळ्या मक्याची अकोला, धुळे, सिल्लोड, मलकापूर या बाजारांमध्ये मोठ्या प्रमाणात विक्री होत असून सरासरी दर १९०० ते २१०० रुपये दरम्यान आहेत.
तुलनात्मक विश्लेषण
राज्यातील विविध बाजारपेठांमधील मक्याच्या भावांचे विश्लेषण केल्यास खालील महत्त्वाचे निष्कर्ष दिसतात:
- सर्वाधिक भाव: मुंबई (३५०० रुपये)
- द्वितीय सर्वाधिक भाव: पुणे (२५०० रुपये)
- उत्तम भाव देणारे बाजार: फुलंब्री (२३६०), दुधणी (२३२०), पैठण (२२५१)
- स्थिर भाव देणारे बाजार: अमरावती, जालना, सोलापूर (२१०० रुपयांच्या आसपास)
- कमी भाव असलेले बाजार: पाचोरा (१८०० पासून), गंगापूर, नांदूरा, राहूरी
शेतकऱ्यांसाठी मार्गदर्शक सूचना
मक्याच्या विक्रीसाठी शेतकऱ्यांनी खालील बाबींचा विचार करावा:
1. बाजारभाव तपासणे
माल पाठवण्यापूर्वी नेहमी ताज्या बाजारभावाची माहिती घ्यावी. विविध बाजारपेठांमधील भावांची तुलना करून सर्वाधिक फायदेशीर ठिकाणी माल पाठवावा.
2. वाहतूक खर्च
दूरच्या बाजारपेठेत जास्त भाव मिळत असला तरी, वाहतूक खर्च आणि इतर अनुषंगिक खर्चांचा विचार करून निर्णय घ्यावा.
3. मालाची गुणवत्ता
दर्जेदार मालाला नेहमीच चांगले भाव मिळतात. पैठण बाजारातील उदाहरण हे सिद्ध करते.
4. बाजार मागणी
हायब्रीड, लोकल किंवा पिवळ्या मक्याची मागणी वेगवेगळ्या बाजारात वेगवेगळी असते. त्यानुसार विक्रीचे नियोजन करावे.
5. संग्रहण क्षमता
जर संग्रहणाची व्यवस्था असेल तर भाव वाढीची शक्यता असताना विक्री थांबवता येते.
सध्याच्या बाजार परिस्थितीचा अभ्यास केल्यास, मक्याच्या भावात पुढील काही काळ स्थिरता राहण्याची शक्यता आहे. पोल्ट्री उद्योग आणि पशुखाद्य निर्मितीसाठी मक्याची वाढती मागणी लक्षात घेता, भावात मोठी घसरण होण्याची शक्यता कमी दिसते.
वातावरणातील बदल, पावसाळ्याचे स्वरूप आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारातील हालचाली या गोष्टींचा परिणाम मक्याच्या भावावर होऊ शकतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी सतर्क राहून योग्य वेळी विक्रीचा निर्णय घेणे महत्त्वाचे आहे.
महाराष्ट्रातील मका बाजारात सध्या जे सकारात्मक वातावरण आहे, त्याचा फायदा शेतकऱ्यांनी घेतला पाहिजे. योग्य नियोजन आणि बाजार माहितीच्या आधारे घेतलेले निर्णय शेतकऱ्यांना अधिक नफा मिळवून देऊ शकतात.
