gas cylinder price मे महिन्याच्या सुरुवातीलाच रेस्टॉरंट आणि हॉटेल उद्योगासाठी एक सकारात्मक बातमी आली आहे. व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत उल्लेखनीय घट झाली आहे, जी अन्न व्यवसायातील सर्व स्तरांवरील व्यावसायिकांसाठी एक महत्त्वपूर्ण दिलासा ठरणार आहे. इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन (IOC) ने अधिकृतरित्या जाहीर केले आहे की १ मे २०२५ पासून व्यावसायिक गॅस सिलेंडरचे दर १४ रुपये ५० पैशांनी कमी झाले आहेत.
ही केवळ एकट्या मे महिन्यातीलच घट नाही, तर लक्षात घेण्यासारखी गोष्ट म्हणजे एप्रिल महिन्यातही गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत ४१ रुपयांची घट झाली होती. म्हणजेच, दोन महिन्यांत सलग दोन वेळा व्यावसायिक गॅस सिलेंडरचे दर कमी झाले आहेत, जे अलीकडच्या आर्थिक वातावरणात एक स्वागतार्ह बदल आहे.
राजधानीत किंमतीत घट
राजधानी दिल्लीमध्ये १९ किलोच्या व्यावसायिक गॅस सिलेंडरची किंमत आता १७४५.५० रुपये झाली आहे, जी आधी १७६० रुपये होती. १४.५० रुपयांची ही घट छोटी वाटत असली तरी व्यावसायिकांसाठी मोलाची आहे, विशेषतः जे मोठ्या प्रमाणात गॅस सिलेंडर वापरतात त्यांच्यासाठी. उदाहरणार्थ, एक मध्यम आकाराचे रेस्टॉरंट महिन्यात साधारणतः ३० ते ४० सिलेंडर वापरते. अशा व्यावसायिकांसाठी ही घट महिन्याला सुमारे ५०० ते ६०० रुपयांची बचत करू शकते.
केवळ दिल्लीच नव्हे तर देशातील इतर प्रमुख महानगरांमध्येही व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या दरात सरासरी १० ते १५ रुपयांची घट दिसून आली आहे. मुंबई, चेन्नई, कोलकाता, बंगळुरू आणि हैदराबाद यांसारख्या शहरांमध्ये या घटीचा लाभ मिळू लागला आहे. प्रादेशिक स्तरावरील किंमतीच्या फरकामुळे प्रत्येक शहरातील अंतिम किंमत भिन्न असली तरी, सर्वत्र घट होत असल्याचे दिसून येत आहे.
व्यवसायांवर परिणाम
गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत झालेल्या या घटीचा अन्न व्यवसायावर अनेक स्तरांवर सकारात्मक परिणाम होणार आहे:
छोटे व्यावसायिकांसाठी महत्त्वपूर्ण बचत
छोटे व्यावसायिक जसे की रस्त्यावरील खाद्य विक्रेते, छोटी उपाहारगृहे आणि कॅटरर्स यांच्यासाठी ही बचत अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. त्यांच्यासाठी इंधन हा एक मोठा खर्च असतो आणि त्यातील कोणतीही बचत त्यांच्या एकूण नफ्यात लक्षणीय वाढ करू शकते.
“आमच्यासारख्या छोट्या व्यवसायांसाठी प्रत्येक रुपया महत्त्वाचा असतो,” असे सांगतात पुण्यातील जुहू फूड स्टॉलचे मालक प्रकाश मोरे. “महिन्याला २० सिलेंडर वापरणारे आम्ही, या घटीमुळे सुमारे ३०० रुपयांची बचत करू शकतो. ही रक्कम आम्ही इतर आवश्यक सामग्रीवर खर्च करू शकतो.”
मध्यम आणि मोठे रेस्टॉरंट्स
मध्यम आणि मोठे रेस्टॉरंट्स प्रचंड प्रमाणात गॅस वापरतात. त्यांच्यासाठी ही आर्थिक बचत अधिक उल्लेखनीय आहे. अशा रेस्टॉरंट्समध्ये महिन्याला ५० ते १०० सिलेंडर वापरले जातात, ज्यामुळे त्यांना महिन्याला ७०० ते १४०० रुपयांची बचत होऊ शकते.
मुंबईतील एका प्रसिद्ध रेस्टॉरंटच्या मालकांनी सांगितले, “गेल्या वर्षभरात, आमचे परिचालन खर्च सातत्याने वाढत होते. इंधन, कच्चा माल आणि कर्मचाऱ्यांचे वेतन या सर्वांमध्ये वाढ झाली आहे. अशा परिस्थितीत, गॅसच्या किंमतीतील कोणतीही घट आमच्यासाठी एक मोठा दिलासा आहे.”
हॉटेल चेन्स आणि फ्रँचायझी
मोठ्या हॉटेल चेन्स आणि फूड फ्रँचायझीसाठी, गॅसच्या किंमतीत झालेल्या या घटीचा राष्ट्रीय स्तरावर परिणाम होणार आहे. त्यांच्या देशभरातील अनेक ठिकाणांमुळे या बचतीचे एकत्रित मूल्य लक्षणीय आहे. उदाहरणार्थ, एखादी राष्ट्रीय फास्ट फूड चेन दररोज हजारो सिलेंडर वापरते. त्यांच्यासाठी ही घट लाखो रुपयांची वार्षिक बचत दर्शवू शकते.
काल आणि आज
गेल्या काही वर्षांत गॅसच्या किंमतीत मोठी वाढ झाली होती, जी अनेक व्यावसायिकांसाठी आव्हानात्मक ठरली. २०२० ते २०२३ या कालावधीत, व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत जवळपास १००% वाढ झाली, जी मुख्यतः आंतरराष्ट्रीय कच्च्या तेलाच्या किंमतीतील वाढ आणि वैश्विक पुरवठा साखळीतील व्यत्ययांमुळे होती.
२०२१ मध्ये, एका व्यावसायिक सिलेंडरची सरासरी किंमत सुमारे ९०० रुपये होती, जी २०२३ मध्ये वाढून १८०० रुपयांच्या जवळपास पोहोचली. ही दुप्पट किंमत अनेक छोट्या व्यावसायिकांसाठी अतिशय अडचणीची होती, विशेषतः कोविड-१९ महामारीनंतरच्या आर्थिक पुनर्प्राप्तीच्या काळात.
या पार्श्वभूमीवर, सध्याची घट म्हणजे एक स्वागतार्ह दिलासा आहे. “जेव्हा गॅस महाग झाला, तेव्हा आम्हाला आमच्या खाद्यपदार्थांचे दर वाढवावे लागले. आता किंमती कमी झाल्या आहेत, तरी त्या अजूनही २०२१ च्या पातळीपेक्षा बऱ्याच जास्त आहेत,” असे नागपूरमधील एका भोजनालयाच्या मालकाने सांगितले.
ग्राहकांसाठी फायदा
व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत झालेल्या घटीचा थेट फायदा अंतिम ग्राहकाला होण्याची शक्यता आहे. जेव्हा व्यावसायिकांचे खर्च कमी होतात, तेव्हा ते ही बचत ग्राहकांपर्यंत पोहोचवू शकतात. याचा परिणाम म्हणून, अनेक रेस्टॉरंट्स आणि खाद्य पुरवठादार त्यांच्या किंमती कमी करू शकतात किंवा किमान सध्याच्या पातळीवर स्थिर ठेवू शकतात.
दिल्लीतील एका प्रसिद्ध दक्षिण भारतीय रेस्टॉरंटच्या मालकाने सांगितले, “जर गॅसच्या किंमती आणखी कमी झाल्या, तर आम्ही नक्कीच आमच्या मेनू कार्डावर काही सवलती देण्याचा विचार करू. आम्हाला आमच्या नियमित ग्राहकांना काहीतरी परत देण्याची इच्छा आहे, जे कठीण काळातही आमच्यासोबत राहिले.”
ग्राहकांच्या दृष्टीने, बाहेर जेवणाच्या खर्चात कोणतीही घट स्वागतार्ह असेल, विशेषतः सध्याच्या महागाईच्या परिस्थितीत. अन्न सेवा क्षेत्रातील एका बाजार विश्लेषकाच्या मते, “गॅसच्या किंमतीत झालेली घट एकटी मोठा फरक करणार नाही, परंतु सातत्याने अनेक महिन्यांनी किंमती कमी होत गेल्यास, त्याचा एकत्रित परिणाम ग्राहकांना दिसू शकतो.”
घरगुती गॅस सिलेंडरबाबत अपेक्षा
व्यावसायिक क्षेत्रात झालेल्या या घटीमुळे घरगुती गॅस सिलेंडरच्या दरातही लवकरच घट होण्याची अपेक्षा वाढली आहे. सध्या घरगुती गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत कोणताही बदल झालेला नाही, ज्यामुळे सामान्य नागरिकांमध्ये थोडी निराशा आहे.
एलपीजी विक्रेत्यांच्या संघटनेच्या अध्यक्षांनी सांगितले, “व्यावसायिक गॅस सिलेंडरचे दर कमी झाल्यानंतर, घरगुती सिलेंडरच्या किंमतीही लवकरच कमी होण्याची अपेक्षा आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारात एलपीजीच्या किंमती स्थिर झाल्यामुळे, या घटीची शक्यता वाढली आहे.”
सामान्य नागरिकांसाठी, घरगुती गॅस सिलेंडरचा दर हा दैनंदिन जीवनावर परिणाम करणारा एक महत्त्वाचा घटक आहे. “व्यावसायिक गॅसचे दर कमी झाल्याचे ऐकून आनंद झाला, पण आम्हा सामान्य लोकांना घरगुती सिलेंडरच्या किंमती कमी झाल्या तर खरा फायदा होईल,” असे मुंबईतील एक गृहिणी म्हणाली.
पेट्रोलियम मंत्रालयाची भूमिका
पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक वायू मंत्रालयाने सांगितले की, किंमतीतील ही घट आंतरराष्ट्रीय बाजारातील एलपीजीच्या दरातील घटीचे प्रतिबिंब आहे. तसेच, सरकारने गॅस कंपन्यांना व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत घट करण्यास प्रोत्साहित केले आहे, जेणेकरून अन्न उद्योगाला दिलासा मिळावा.
एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले, “सरकार अन्न सेवा क्षेत्राच्या विकासाला प्राधान्य देत आहे, कारण हे क्षेत्र मोठ्या प्रमाणात रोजगार निर्माण करते. इंधन किंमतीतील कोणतीही घट या क्षेत्राला वाढण्यास मदत करेल.”
इतर राज्यांमधील परिस्थिती
महाराष्ट्र, गुजरात, कर्नाटक, तामिळनाडू आणि तेलंगणा यांसारख्या अन्न सेवा व्यवसायाने प्रगत असलेल्या राज्यांमध्ये या घटीचे स्वागत केले जात आहे. या राज्यांमध्ये हजारो छोटे आणि मध्यम आकाराचे रेस्टॉरंट्स आहेत, जे या घटीचा फायदा घेऊ शकतात.
कर्नाटकमधील बंगळुरू येथील हॉटेल असोसिएशनचे अध्यक्ष म्हणाले, “बंगळुरूमध्ये सुमारे १०,००० रेस्टॉरंट्स आहेत, आणि त्यांच्यापैकी बहुतेक एलपीजीवर अवलंबून आहेत. व्यावसायिक सिलेंडरच्या किंमतीत झालेली ही घट आमच्या सदस्यांना आर्थिक तणावातून बाहेर पडण्यास मदत करेल.”
तज्ज्ञांच्या मते, जागतिक एलपीजी बाजारातील किंमतींचे सध्याचे कल पाहता, पुढील काही महिन्यांत व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत आणखी घट होण्याची शक्यता आहे. “जर आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या किंमती स्थिर राहिल्या, तर संपूर्ण २०२५ मध्ये गॅसच्या किंमतीत आणखी घट होण्याची शक्यता आहे,” असे एका बाजार विश्लेषकाने सांगितले.
अनेक व्यावसायिकांना आशा आहे की, किंमतीतील ही घट अन्न सेवा उद्योगातील दीर्घकालीन सुधारणेची सुरुवात असू शकते. एप्रिल आणि मे महिन्यांत सलग दोन वेळा किंमती कमी झाल्याने, या क्षेत्रात ऑपरेटिंग खर्च कमी होण्याची संधी निर्माण झाली आहे.
व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत १४.५० रुपयांची घट कदाचित छोटी वाटत असली तरी, अन्न व्यवसायासाठी हा एक महत्त्वपूर्ण दिलासा आहे. गेल्या दोन महिन्यांत सलग दुसऱ्यांदा दर कमी झाल्याने, या क्षेत्रात सकारात्मक वातावरण निर्माण झाले आहे.
छोटे व्यावसायिक, मध्यम आकाराचे रेस्टॉरंट्स आणि मोठ्या हॉटेल चेन्स या सर्वांना या घटीचा फायदा मिळणार आहे. अंतिमतः, ही बचत ग्राहकांपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे लवकरच हॉटेल किंवा रेस्टॉरंटमध्ये जेवण थोडे स्वस्त होऊ शकते.
सर्वसामान्य नागरिकांना मात्र घरगुती गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत घट होण्याची प्रतीक्षा आहे, जी अद्याप घोषित केलेली नाही. पेट्रोलियम मंत्रालयाकडून मिळालेल्या संकेतांनुसार, लवकरच त्याचाही विचार केला जाऊ शकतो, जे सर्वसामान्य कुटुंबांसाठी मोठा दिलासा ठरेल.