Heavy rain ३० जून रोजी सकाळी साडेनऊ वाजता प्रसिद्ध करण्यात आलेल्या हवामान अहवालानुसार, महाराष्ट्र राज्यातील पावसाच्या स्थितीत लक्षणीय बदल दिसून येत आहेत. गेल्या काही दिवसांपासून राज्याच्या विविध भागांमध्ये सुरू असलेल्या पावसाळ्याची तीव्रता आता कमी होत चाललेली आहे. हवामान विशेषज्ञांनी येत्या चोवीस तासांसाठी राज्याच्या वेगवेगळ्या प्रदेशांसाठी भिन्न अंदाज वर्तवले आहेत.
भौगोलिक कारणे आणि वातावरणीय बदल
बांगलादेशजवळील हवामान प्रणालीचा प्रभाव
सध्याच्या हवामानातील बदलांमागील मुख्य कारण म्हणजे बांगलादेशच्या आसपासच्या भागात सक्रिय असलेली कमी दाबाची पद्धती. पूर्वी जी हवामान प्रणाली ‘डीप डिप्रेशन’ या स्वरूपात होती, ती आता ‘डिप्रेशन’ या कमी तीव्रतेच्या स्वरूपात बदलली आहे. या हवामान प्रणालीमुळे प्रामुख्याने ईशान्य भारतीय राज्यांमध्ये पावसाचा जोरदार प्रभाव दिसत आहे.
उपग्रहीय चित्रे आणि वायु प्रवाहाच्या नकाशांवरून हे स्पष्ट दिसून येत आहे की ही हवामान प्रणाली महाराष्ट्रापासून दूर सरकत चालली आहे. त्यामुळे राज्यावरील त्याचा थेट प्रभाव कमी होत आहे.
पाकिस्तानकडील कोरड्या वाऱ्यांचा प्रभाव
हवामान बदलातील दुसरा महत्त्वाचा घटक म्हणजे पाकिस्तानच्या दिशेतून महाराष्ट्राकडे वाहणारे कोरडे वारे. हे वारे वातावरणातील आर्द्रता कमी करत आहेत, ज्यामुळे ढग निर्मितीसाठी आवश्यक असलेली पाणवाफ कमी होत आहे. या कारणास्तव राज्यात पावसाची तीव्रता ओसरत चालली आहे.
गेल्या २४ तासांतील पावसाची स्थिती
मराठवाडा आणि सोलापूर प्रदेशातील पाऊस
कालच्या दिवसभरात मराठवाड्याच्या काही भागांत आणि सोलापूर जिल्ह्यात पावसाने चांगली हजेरी लावली होती. या प्रदेशांमध्ये मध्यम ते जोरदार पावसाची नोंद झाली होती. परंतु आजच्या सकाळच्या उपग्रहीय प्रतिमांवरून असे दिसून येत आहे की राज्यात मोठ्या प्रमाणात ढगांचे आच्छादन नाही.
सध्या राज्यातील बहुतेक भागांमध्ये तुरळक ठिकाणी हलके ढग दिसत आहेत, परंतु घनदाट ढगांचे समूह नदारद आहेत. हे ढगांचे वितरण असमान असल्याने पावसाचीही शक्यता असमान राहील.
येत्या २४ तासांतील प्रादेशिक अंदाज
विदर्भ प्रदेशातील हवामान स्थिती
येत्या चोवीस तासांत सर्वाधिक पावसाची शक्यता पूर्व विदर्भातील जिल्ह्यांमध्ये आहे. नागपूर, भंडारा, गोंदिया, गडचिरोली आणि चंद्रपूर या जिल्ह्यांमध्ये वादळी वाऱ्यांसह पाऊस होण्याची शक्यता हवामान तज्ञांनी व्यक्त केली आहे.
या प्रदेशात मेघगर्जना आणि विजांच्या कडकडाटासह पाऊस होऊ शकतो. तथापि, हा पाऊस संपूर्ण प्रदेशभर एकसारखा नसून ठराविक भागांपुरता मर्यादित राहण्याची शक्यता आहे. शेतकऱ्यांनी आणि नागरिकांनी या अंदाजाची दखल घ्यावी.
कोकण किनारपट्टीचे हवामान
कोकण प्रदेशातील हवामान परिस्थिती विचारात घेतल्यास, सिंधुदुर्ग जिल्हा आणि गोवा राज्याच्या सीमेवरील भागांमध्ये हलका ते मध्यम स्वरूपाचा पाऊस होण्याची शक्यता आहे. या भागात जोरदार किंवा अतिवृष्टीचा धोका नाही.
रत्नागिरी आणि रायगड जिल्ह्यांच्या काही भागांमध्येही तुरळक ठिकाणी सरी पडण्याची शक्यता आहे. तथापि, या प्रदेशातही मोठ्या प्रमाणात पावसाचा अंदाज नाही.
उर्वरित जिल्ह्यांची स्थिती
राज्याच्या उर्वरित भागांसाठी विशेष पावसाचा अंदाज नाही. पश्चिम महाराष्ट्र, मराठवाडा आणि उत्तर महाराष्ट्रातील बहुतेक जिल्ह्यांमध्ये हवामान मुख्यतः कोरडे राहण्याची शक्यता आहे.
मुंबई, ठाणे, पालघर, पुणे, सातारा, सांगली, कोल्हापूर या जिल्ह्यांमध्ये स्थानिक पातळीवर ढग तयार झाल्यास तुरळक ठिकाणी हलका पाऊस होऊ शकतो. परंतु व्यापक पावसाची शक्यता नाही.
महत्त्वपूर्ण निरीक्षणे आणि सल्ले
शेतकऱ्यांसाठी मार्गदर्शन
या हवामान बदलामुळे शेतकऱ्यांनी आपल्या शेतीच्या कामांचे नियोजन करताना विशेष सावधगिरी बाळगावी. विदर्भातील शेतकऱ्यांनी वादळी वाऱ्यांच्या संभाव्यतेची दखल घ्यावी आणि आवश्यक पूर्वतयारी करावी.
कोकणातील शेतकऱ्यांसाठी हलका ते मध्यम पाऊस फायद्याचा ठरू शकतो, विशेषतः भात आणि नारळ यांसारख्या पिकांसाठी. तथापि, अति उत्साही न होता संयमाने काम करणे योग्य ठरेल.
सामान्य नागरिकांसाठी सूचना
विदर्भातील नागरिकांनी वादळी हवामानाच्या दृष्टीने घराबाहेर पडताना सावधगिरी बाळगावी. विशेषतः संध्याकाळी आणि रात्रीच्या वेळी बाहेर पडणे टाळावे.
कोकण किनारपट्टीवरील मासेमारी व्यवसायात गुंतलेल्या लोकांनी समुद्रातील परिस्थिती लक्षात घेऊन आवश्यक खबरदारी घ्यावी.
सध्याच्या हवामान प्रणालींच्या आधारे पुढील काही दिवसांत राज्यात पावसाची तीव्रता कमी राहण्याची शक्यता आहे. बांगलादेशजवळील कमी दाबाची पद्धती हळूहळू पूर्वेकडे सरकत असल्याने तिचा महाराष्ट्रावरील प्रभाव आणखी कमी होत जाईल.
तथापि, हवामान हे अत्यंत गतिशील विषय असल्याने नागरिकांनी नियमितपणे अधिकृत हवामान अंदाजांची माहिती घ्यावी. विशेषतः कृषी कामांसाठी आणि दैनंदिन जीवनाच्या नियोजनासाठी हवामानाच्या नवीनतम माहितीचा वापर करणे महत्त्वाचे आहे.
एकंदरीत, राज्यात पावसाचा जोर ओसरला असला तरी स्थानिक पातळीवर काही भागांत पाऊस होण्याची शक्यता कायम आहे. नागरिकांनी या परिस्थितीचा योग्य फायदा घेत आवश्यक सावधगिरी बाळगावी.
अस्वीकरण: वरील हवामान माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून संकलित करण्यात आली आहे. आम्ही या माहितीची १००% अचूकता याची हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक आणि स्वतःच्या विवेकबुद्धीनुसार आवश्यक ते निर्णय घ्यावेत. महत्त्वाच्या बाबतीत अधिकृत हवामान विभागाच्या अंदाजाचा सल्ला घ्यावा.
