Big drop in gold prices मागील काही महिन्यांपासून, सोन्याच्या बाजारात सातत्याने वाढ दिसून येत आहे. प्रत्येक दिवशी सोन्याचे दर किंचित वाढत असून, गुंतवणूकदारांचे लक्ष वेधून घेत आहेत. विशेषतः गेल्या आठवड्यात 24 कॅरेट सोन्याच्या किमतीत ₹1090 ची आणि 22 कॅरेट सोन्याच्या किमतीत ₹1000 ची वाढ झाली आहे. या वाढती दरांमागील कारणे आणि भविष्यातील संभाव्य प्रवाह समजून घेणे गुंतवणूकदारांसाठी महत्त्वाचे ठरू शकते.
सध्याचे सोन्याचे दर
9 मार्च 2025 रोजीच्या आकडेवारीनुसार, सोन्याचे दर पुढीलप्रमाणे आहेत:
- 24 कॅरेट शुद्ध सोने: ₹87,860 प्रति 10 ग्राम
- 22 कॅरेट सोने: ₹80,400 प्रति 10 ग्राम
हे दर केवळ मूळ किंमत दर्शवतात. प्रत्यक्ष खरेदीच्या वेळी वस्तू आणि सेवा कर (GST), मेकिंग चार्जेस, आणि इतर शुल्क अतिरिक्त लागू होतात. त्यामुळे ग्राहकांना प्रत्यक्षात जास्त रक्कम मोजावी लागते.
सोन्याच्या वाढत्या किमतींमागील प्रमुख कारणे
सोन्याच्या दरवाढीमागे अनेक आंतरराष्ट्रीय आणि स्थानिक घटक कारणीभूत आहेत:
1. जागतिक आर्थिक अनिश्चितता
आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत सध्या आर्थिक अस्थिरता जाणवत आहे. अशा परिस्थितीत, मोठ्या अर्थव्यवस्था असलेल्या देशांतील गुंतवणूकदार आपल्या संपत्तीचे संरक्षण करण्यासाठी सोन्यात गुंतवणूक करण्याकडे वळत आहेत. सोने हे नेहमीच आर्थिक संकटकाळात ‘सुरक्षित निवारा’ (सेफ हेवन) म्हणून ओळखले जाते. जागतिक आर्थिक अनिश्चिततेमुळे सोन्याची मागणी वाढली आहे, ज्यामुळे त्याच्या किंमतीतही वाढ झाली आहे.
2. मध्यवर्ती बँकांकडून सोन्याची खरेदी
विविध देशांच्या मध्यवर्ती बँका त्यांच्या राखीव निधीमध्ये सोन्याचे प्रमाण वाढवत आहेत. यामुळे जागतिक स्तरावर सोन्याची मागणी वाढली आहे. मध्यवर्ती बँकांकडून होणारी मोठ्या प्रमाणातील खरेदी सोन्याच्या किंमतीवर महत्त्वपूर्ण प्रभाव टाकते.
3. चलनाच्या मूल्यात घट
अमेरिकी डॉलर आणि भारतीय रुपयाच्या मूल्यात होणारी घसरण सोन्याच्या किंमतीवर थेट परिणाम करते. भारत सोन्याची मोठ्या प्रमाणात आयात करतो, आणि जेव्हा रुपया डॉलरच्या तुलनेत कमकुवत होतो, तेव्हा आयात महाग होते. परिणामी, स्थानिक बाजारात सोन्याचे दर वाढतात.
4. सण आणि लग्नसराईचा हंगाम
भारतीय संस्कृतीत सोन्याला विशेष महत्त्व आहे. सण, उत्सव आणि विशेषतः लग्नसराईच्या हंगामात सोन्याची मागणी लक्षणीय वाढते. मागणीत होणारी ही मोसमी वाढ सोन्याच्या किंमतीत वाढ घडवून आणू शकते. सण-समारंभांच्या काळात सोन्याच्या दागिन्यांची खरेदी मोठ्या प्रमाणात वाढते.
5. औद्योगिक वापर
सोन्याचा वापर फक्त दागिने किंवा गुंतवणुकीपुरता मर्यादित नाही. इलेक्ट्रॉनिक्स, डेंटिस्ट्री, अॅरोस्पेस आणि इतर अनेक उद्योगांमध्ये सोन्याचा वापर केला जातो. तंत्रज्ञान क्षेत्रातील वाढत्या वापरामुळे सोन्याची मागणी वाढली आहे.
चांदीच्या किमतीतही झालेली वाढ
सोन्याबरोबरच चांदीच्या किमतीतही लक्षणीय वाढ झाली आहे. गेल्या आठवड्यात चांदीच्या किमतीत ₹2100 ची वाढ होऊन, ती ₹99,100 प्रति किलोग्राम पोहोचली आहे. चांदीचा वापर दागिन्यांसोबतच औद्योगिक क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर होतो. सौर ऊर्जा पॅनेल, इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे आणि वैद्यकीय उपकरणांमध्ये चांदीचा वापर वाढल्याने तिची मागणीही वाढली आहे.
महाराष्ट्रातील प्रमुख सोने बाजार
महाराष्ट्रात सोन्याची खरेदी-विक्री करण्यासाठी काही प्रमुख ठिकाणे प्रसिद्ध आहेत:
- मुंबई – झवेरी बाजार: भारतातील सर्वात प्रसिद्ध सोने बाजारपैकी एक. येथे सोन्याच्या अनेक प्रकारच्या दागिन्यांसह बिस्किटे, नाणी आणि बार्स उपलब्ध आहेत.
- पुणे – लक्ष्मी रोड: पुण्यातील हे प्रमुख बाजारपेठ सोन्याच्या दागिन्यांसाठी प्रसिद्ध आहे.
- नागपूर – सिताबर्डी: या परिसरात अनेक पारंपरिक आणि आधुनिक सोन्याचे दागिने विक्रेते आहेत.
- कोल्हापूर – मारुती मंदिर चौक: पारंपरिक कोल्हापुरी दागिन्यांसाठी प्रसिद्ध.
ग्रामीण भागातही सोन्याला असलेले महत्त्व अनन्यसाधारण आहे. भारतीय संस्कृतीत सोने केवळ दागिने नसून संपत्ती आणि सामाजिक प्रतिष्ठेचे प्रतीक आहे.
सोन्यात गुंतवणूक करण्याचे फायदे
सोन्यात गुंतवणूक करण्याचे अनेक फायदे आहेत:
1. महागाई विरोधी संरक्षण
सोने हे नेहमीच महागाईविरोधी संरक्षण म्हणून कार्य करते. जेव्हा चलनाचे मूल्य घसरते आणि वस्तूंच्या किंमती वाढतात, तेव्हा सोन्याची किंमत साधारणपणे वाढते, ज्यामुळे गुंतवणूकदारांना महागाईविरुद्ध संरक्षण मिळते.
2. संपत्ती विविधीकरण
गुंतवणूक तज्ज्ञांचा सल्ला असतो की संपत्तीचे विविधीकरण महत्त्वाचे आहे. सोन्यात गुंतवणूक करून, एखादी व्यक्ती आपल्या गुंतवणूक पोर्टफोलिओचे विविधीकरण करू शकते, ज्यामुळे जोखीम कमी होते.
3. अनिश्चित काळासाठी सुरक्षा
आर्थिक संकट, राजकीय अस्थिरता किंवा इतर आणीबाणीच्या परिस्थितीत, सोने एक विश्वासार्ह मूल्यवान वस्तू म्हणून कार्य करते. अशा काळात, सोन्याचे मूल्य सहसा टिकून राहते किंवा वाढते.
4. तरलतेचे साधन
सोने हे अत्यंत तरल मालमत्ता आहे, म्हणजेच याचे रोख रकमेत रूपांतर करणे सोपे आहे. अचानक पैशांची गरज असल्यास, सोने विकणे सोपे असते, आणि जवळपास कोठेही जगभर त्याची विक्री करता येते.
सोने खरेदी करण्याचे विविध मार्ग
सोन्यात गुंतवणूक करण्याचे अनेक मार्ग आहेत:
1. भौतिक सोने
- दागिने: सर्वात पारंपरिक आणि लोकप्रिय मार्ग. दागिन्यांना सौंदर्य मूल्य आणि भावनिक मूल्य असू शकते, परंतु मेकिंग चार्जेस आणि जास्त GST देखील असू शकतो.
- सोन्याची नाणी आणि बिस्किटे: शुद्ध सोने आणि कमी मेकिंग चार्जेस.
- सोन्याचे बार: मोठ्या गुंतवणुकीसाठी उपयुक्त, परंतु सुरक्षित ठेवण्यासाठी बँक लॉकरची आवश्यकता.
2. डिजिटल सोने
- सोने ETF (एक्सचेंज ट्रेडेड फंड): स्टॉक एक्स्चेंजवर व्यापार केला जाणारा फंड जो सोन्याच्या किंमतीचे अनुसरण करतो.
- सॉव्हरेन गोल्ड बाँड्स: सरकारी सिक्युरिटीज जे सोन्याच्या किंमतीशी जोडलेले आहेत आणि वार्षिक व्याज देतात.
- डिजिटल गोल्ड: ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवरून सोने खरेदी करण्याची सुविधा, जिथे कंपनी तुमच्यासाठी भौतिक सोने साठवून ठेवते.
सोने खरेदी करताना लक्षात ठेवण्याची महत्त्वाची मुद्दे
सोन्यात गुंतवणूक करताना काही महत्त्वाचे मुद्दे लक्षात ठेवावेत:
1. हॉलमार्क प्रमाणीकरण
भारतात, सोन्याच्या दागिन्यांसाठी हॉलमार्क प्रमाणीकरण अनिवार्य आहे. हॉलमार्क असलेले सोने शुद्धतेची हमी देते. नेहमी BIS (भारतीय मानक ब्यूरो) प्रमाणित हॉलमार्क असलेले सोने खरेदी करा.
2. योग्य वेळेची निवड
सोन्याची किंमत बदलत असते. जेव्हा किंमती तुलनेने कमी असतात तेव्हा खरेदी करणे फायदेशीर ठरू शकते. बाजारातील प्रवृत्तींचा अभ्यास करा आणि मग निर्णय घ्या.
Also Read:
या तरुणांना मिळणार बिजनेस करण्यासाठी 60 हजार रुपये पहा आवश्यक कागदपत्रे Mukhyamantri sakrari Yojana
3. कर (टॅक्स) परिणाम
सोने विकताना मिळणारा नफा भांडवली नफा कर (कॅपिटल गेन्स टॅक्स) च्या अधीन असतो. तीन वर्षांपेक्षा कमी कालावधीसाठी धारण केलेल्या सोन्यावर अल्पकालीन भांडवली नफा कर लागू होतो, तर तीन वर्षांपेक्षा जास्त कालावधीसाठी धारण केलेल्या सोन्यावर दीर्घकालीन भांडवली नफा कर लागू होतो.
4. सुरक्षित साठवणूक
भौतिक सोने खरेदी केल्यावर, त्याच्या सुरक्षित साठवणुकीची व्यवस्था करणे महत्त्वाचे आहे. बँक लॉकर किंवा घरातील सुरक्षित तिजोरी सारख्या पर्यायांचा विचार करा.
विश्लेषकांच्या मते, सोन्याच्या किमतीत वाढ कायम राहण्याची शक्यता आहे. जागतिक आर्थिक अनिश्चितता, भू-राजकीय तणाव आणि चलनाच्या मूल्यात होणारी घट या सर्व घटकांमुळे सोन्याचे आकर्षण वाढू शकते. काही तज्ज्ञांच्या अंदाजानुसार, 2025 च्या अखेरीस सोन्याची किंमत ₹1 लाख प्रति 10 ग्राम पर्यंत पोहोचू शकते.
तथापि, गुंतवणूक निर्णय घेताना केवळ भविष्यवाणीवर अवलंबून राहू नये. बाजारातील प्रवृत्ती, आर्थिक दर्शक आणि जागतिक घडामोडींचा सातत्याने अभ्यास करावा आणि प्रशिक्षित आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्यावा.
वाचकांसाठी विशेष सूचना: सदर माहिती विविध स्रोतांमधून संकलित केली असून, ही माहिती केवळ मार्गदर्शनासाठी आहे. सोन्यात गुंतवणूक करण्यापूर्वी स्वतः संपूर्ण अभ्यास करा आणि तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या. बाजारातील उतार-चढाव, सध्याची आर्थिक परिस्थिती आणि आपली वैयक्तिक गरज यांचा विचार करून निर्णय घ्या. या लेखात नमूद केलेल्या माहितीच्या आधारे केलेल्या कोणत्याही आर्थिक निर्णयाची जबाबदारी आम्ही घेऊ शकत नाही. सोने खरेदी करताना नेहमी हॉलमार्क प्रमाणीकरण असलेल्या प्रतिष्ठित विक्रेत्यांकडूनच खरेदी करा आणि योग्य बिले व प्रमाणपत्रे मिळविण्याची खात्री करा.
