Ladki Bahin Yojana 10th Installment: महाराष्ट्र राज्यातील महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी आणि आर्थिक स्वावलंबनासाठी सरकारने ‘लाडकी बहीण योजना’ ही महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे. या योजनेंतर्गत राज्यातील पात्र महिलांना दरमहा १,५०० रुपये आर्थिक मदत दिली जात आहे. सध्या या योजनेचा १० वा हप्ता वितरित करण्यात येत असून, राज्यभरातील तब्बल २.४१ कोटी महिलांना याचा लाभ मिळत आहे. या लेखात आपण लाडकी बहीण योजनेच्या १० व्या हप्त्यासंबंधी संपूर्ण माहिती जाणून घेऊया.
१० व्या हप्त्याचे वितरण: महत्त्वाचे दिनांक आणि टप्पे
महाराष्ट्र सरकारने लाडकी बहीण योजनेचा १० वा हप्ता वितरण करण्याची प्रक्रिया सुरू केली आहे. हे वितरण दोन टप्प्यांत करण्यात येत आहे:
पहिला टप्पा – अक्षय तृतीया विशेष
राज्य सरकारने ३० एप्रिल २०२५ रोजी अक्षय तृतीयेच्या शुभ मुहूर्तावर पहिल्या टप्प्यातील हप्ता वितरण सुरू केले. हिंदू पंचांगानुसार अक्षय तृतीया हा दिवस अत्यंत शुभ मानला जातो आणि या दिवशी केलेली सुरुवात यशस्वी होते असा विश्वास आहे. त्यामुळेच सरकारने या शुभ दिवशी हप्ता वितरणाला सुरुवात केली.
पहिल्या टप्प्यात, राज्यातील सुमारे १.२० कोटी महिलांच्या बँक खात्यांमध्ये हप्त्याची रक्कम जमा करण्यात आली. विशेष म्हणजे, सरकारने या प्रक्रियेसाठी ‘डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर’ (DBT) पद्धतीचा वापर केला, ज्यामुळे हप्त्याची रक्कम थेट लाभार्थींच्या बँक खात्यात जमा झाली.
दुसरा टप्पा – महाराष्ट्र दिन विशेष
१ मे २०२५ रोजी महाराष्ट्र दिनाचे औचित्य साधून दुसऱ्या टप्प्यातील हप्ता वितरण सुरू करण्यात आले. महाराष्ट्र राज्याच्या स्थापनेच्या दिवशी (१ मे) हप्ता वितरणाचा निर्णय हा राज्याच्या विकासात महिलांचे योगदान अधोरेखित करण्यासाठी घेण्यात आला. दुसऱ्या टप्प्यात उर्वरित सुमारे १.२१ कोटी महिलांच्या खात्यांमध्ये हप्ता जमा करण्यात येत आहे.
विशेष उल्लेखनीय बाब म्हणजे, ज्या महिलांना पहिल्या टप्प्यात (३० एप्रिल रोजी) हप्ता मिळाला नाही, त्यांना दुसऱ्या टप्प्यात (१ मे पासून) हप्ता मिळण्याची व्यवस्था करण्यात आली आहे. अशा प्रकारे, राज्य सरकारने प्रत्येक पात्र महिलेला हप्ता मिळावा यासाठी विशेष काळजी घेतली आहे.
अतिरिक्त लाभ: अक्षय तृतीया बोनस
लाडकी बहीण योजनेंतर्गत नियमित हप्त्याव्यतिरिक्त, सरकारने काही विशेष लाभ देखील जाहीर केले आहेत:
अंत्योदय अन्न योजना अंतर्गत विशेष लाभ
अंत्योदय अन्न योजना अंतर्गत येणाऱ्या पिवळे किंवा केशरी रेशन कार्ड असलेल्या महिलांना अक्षय तृतीया बोनस म्हणून एक साडी देण्यात येणार आहे. हा विशेष उपक्रम महिलांसाठी एक अतिरिक्त लाभ म्हणून सुरू करण्यात आला आहे. अक्षय तृतीयेच्या शुभ दिवशी नवीन वस्त्र धारण करण्याची प्रथा असल्याने, गरजू महिलांना साडी देण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
थकबाकी हप्त्यांचे वितरण
ज्या महिलांना फेब्रुवारी आणि मार्च महिन्यांचे हप्ते मिळाले नाहीत, त्यांना एप्रिल महिन्यात त्यांची थकबाकी एकत्रित मिळणार आहे. अशा महिलांना एकूण ४,५०० रुपये (१,५०० x ३) एकाच वेळी मिळतील. या निर्णयामुळे ज्या महिलांचे हप्ते काही तांत्रिक कारणांमुळे प्रलंबित होते, त्यांनाही आता लाभ मिळणार आहे.
लाडकी बहीण योजनेसाठी पात्रता निकष
लाडकी बहीण योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील पात्रता निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
१. रहिवास पात्रता
- महिला महाराष्ट्र राज्याची स्थायी रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
- रहिवासी पुरावा म्हणून आधार कार्ड, मतदार ओळखपत्र, रेशन कार्ड यांसारखे कागदपत्र स्वीकारले जातात.
२. वयोमर्यादा
- अर्जदार महिलेचे वय २१ ते ६५ वर्षे या दरम्यान असावे.
- महिलेचे वय १ जानेवारी २०२५ रोजी किंवा त्यापूर्वी निश्चित केलेल्या वयोमर्यादेत असावे.
३. आर्थिक पात्रता
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न २.५ लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे.
- कुटुंबातील कोणताही सदस्य आयकरदाता नसावा.
- कुटुंबातील कोणीही व्यक्ती सरकारी कर्मचारी नसावी.
४. बँकिंग पात्रता
- अर्जदाराचे स्वतःचे बँक खाते असावे.
- बँक खाते आधार क्रमांकाशी लिंक असावे.
- बँक खाते DBT (डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर) साठी सक्रिय असावे.
या निकषांची पूर्तता करणाऱ्या महिलांनी योजनेसाठी अर्ज केल्यास, त्यांना दरमहा १,५०० रुपये आर्थिक मदत मिळू शकते. सरकारने सर्व पात्र महिलांना योजनेचा लाभ मिळावा यासाठी ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही पद्धतींनी अर्ज करण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे.
हप्त्याची स्थिती कशी तपासाल?
लाडकी बहीण योजनेचा हप्ता मिळाला आहे की नाही, याची स्थिती तपासण्यासाठी खालील पद्धत अवलंबू शकता:
ऑनलाइन पद्धत
१. अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या: https://ladakibahin.maharashtra.gov.in २. वेबसाइटवरील ‘अर्जदार लॉगिन’ या पर्यायावर क्लिक करा. ३. आपला नोंदणीकृत मोबाइल नंबर, पासवर्ड आणि कॅप्चा कोड प्रविष्ट करा. ४. लॉगिन केल्यानंतर, ‘पूर्वी केलेले अर्ज’ या विभागात जा. ५. तेथे दिसणाऱ्या माहितीमध्ये ‘Actions’ कॉलममधील ‘₹’ चिन्हावर क्लिक करा. ६. यानंतर आपल्याला हप्त्याची सद्य स्थिती दिसेल – हप्ता जमा झाला आहे किंवा प्रलंबित आहे.
ऑफलाइन पद्धत
१. आपल्या नजीकच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) ला भेट द्या. २. CSC ऑपरेटरला आपला आधार क्रमांक आणि मोबाइल नंबर द्या. ३. ऑपरेटर आपल्यासाठी हप्त्याची स्थिती तपासून सांगेल. ४. तसेच, आपल्या बँकेतही जाऊन खात्यात जमा झालेल्या रकमेची माहिती घेऊ शकता.
मिस्ड कॉल सेवा
हप्त्याची स्थिती तपासण्यासाठी सरकारने मिस्ड कॉल सेवाही सुरू केली आहे. निर्दिष्ट क्रमांकावर मिस्ड कॉल दिल्यास, आपल्याला एसएमएसद्वारे हप्त्याची स्थिती मिळते. या सेवेचा क्रमांक स्थानिक अधिकाऱ्यांकडून किंवा वेबसाइटवरून मिळवू शकता.
लाभार्थी यादी कशी पाहाल?
लाडकी बहीण योजनेच्या लाभार्थी यादीत आपले नाव आहे की नाही हे तपासण्यासाठी खालील पद्धती वापरू शकता:
स्थानिक प्रशासन कार्यालयात
१. आपल्या नगरपालिका, नगरपरिषद किंवा ग्रामपंचायत कार्यालयात जा. २. तेथे लाडकी बहीण योजना विभागात जाऊन लाभार्थी यादी विचारा. ३. आपला आधार क्रमांक आणि मतदार क्रमांक सांगून माहिती मिळवा.
ऑनलाइन पद्धत
१. आपल्या स्थानिक प्रशासनाच्या (नगरपरिषद/ग्रामपंचायत) अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या. २. ‘लाडकी बहीण योजना यादी’ या विभागावर क्लिक करा. ३. आपला जिल्हा, तालुका, गाव/वॉर्ड निवडा. ४. ‘View’ या पर्यायावर क्लिक करा. ५. उघडलेल्या PDF यादीत आपले नाव शोधा.
Also Read:
या तरुणांना मिळणार बिजनेस करण्यासाठी 60 हजार रुपये पहा आवश्यक कागदपत्रे Mukhyamantri sakrari Yojana
या पद्धतींचा वापर करून, प्रत्येक महिला आपले नाव लाभार्थी यादीत आहे की नाही आणि हप्ता मिळाला आहे की नाही याची माहिती सहज मिळवू शकते.
‘लाडकी बहीण योजने’चे सामाजिक-आर्थिक महत्त्व
महाराष्ट्र राज्य सरकारने सुरू केलेली ‘लाडकी बहीण योजना’ ही केवळ आर्थिक मदतीची योजना नाही, तर राज्यातील महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी उचललेले एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेचे अनेक सामाजिक-आर्थिक फायदे आहेत:
आर्थिक स्वावलंबन
दरमहा १,५०० रुपयांची मदत महिलांना आर्थिक स्वावलंबन मिळवण्यासाठी मदत करते. या रकमेचा वापर करून अनेक महिला छोटे व्यवसाय सुरू करत आहेत, त्यांचे शिक्षण पूर्ण करत आहेत किंवा कौशल्य विकास कार्यक्रमांमध्ये सहभागी होत आहेत.
कुटुंब आरोग्य सुधारणा
आर्थिक मदत मिळाल्यामुळे अनेक महिला आपल्या आणि कुटुंबाच्या आरोग्याकडे अधिक लक्ष देऊ शकतात. चांगल्या आहारासाठी, वैद्यकीय सेवांसाठी आणि आरोग्य विम्यासाठी या रकमेचा वापर केला जात आहे.
महिला सक्षमीकरण
महिलांच्या नावे येणारी ही रक्कम त्यांना कुटुंबात निर्णय प्रक्रियेत अधिक सहभागी होण्यास मदत करते. यामुळे त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो आणि त्या समाजात अधिक सक्रिय भूमिका बजावू लागतात.
ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना
२.४१ कोटी महिलांना दरमहा १,५०० रुपये मिळणे म्हणजे ग्रामीण अर्थव्यवस्थेत दरमहा सुमारे ३,६१५ कोटी रुपयांची भर पडत आहे. ही रक्कम स्थानिक बाजारपेठेत खर्च होत असल्याने, स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळत आहे.
गरिबी निर्मूलन
अत्यंत गरीब परिस्थितीत जगणाऱ्या महिलांसाठी ही रक्कम अत्यंत महत्त्वाची आहे. यामुळे त्यांना दैनंदिन गरजा भागवण्यास मदत होत आहे आणि अतिरिक्त उत्पन्नाचा स्त्रोत उपलब्ध झाला आहे.
योजनेसंदर्भात महत्त्वाच्या सूचना
‘लाडकी बहीण योजनेचा’ लाभ घेत असताना खालील सूचना लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे:
१. हप्ता वितरणात काही तांत्रिक अडचणी आल्यास घाबरू नका. अशावेळी स्थानिक प्रशासनाकडे संपर्क साधा.
२. बँक खाते सक्रिय आणि आधारशी लिंक असल्याची खात्री करा. निष्क्रिय खात्यांमध्ये हप्ता जमा होऊ शकत नाही.
३. आपले नाव, पत्ता, मोबाइल नंबर किंवा बँक खात्यात काही बदल असल्यास, त्वरित स्थानिक प्रशासनाला कळवा.
४. योजनेसंदर्भात कोणतीही अडचण असल्यास, टोल-फ्री हेल्पलाइन नंबरवर संपर्क साधा.
५. योजनेच्या लाभासाठी कोणतेही शुल्क देऊ नका. योजना पूर्णपणे मोफत आहे.
‘लाडकी बहीण योजना’ ही महाराष्ट्र राज्य सरकारच्या महिला कल्याणासाठीच्या प्रयत्नांचे प्रतीक आहे. या योजनेमुळे राज्यातील २.४१ कोटी महिलांना आर्थिक स्वावलंबन मिळत आहे आणि त्यांच्या सक्षमीकरणाला चालना मिळत आहे. अक्षय तृतीया आणि महाराष्ट्र दिन या शुभ दिवसांवर १० व्या हप्त्याचे वितरण सुरू करून, सरकारने योजनेप्रति असलेली बांधिलकी पुन्हा एकदा दाखवून दिली आहे.
प्रत्येक पात्र महिलेपर्यंत योजनेचा लाभ पोहोचावा यासाठी सरकारने अनेक उपाययोजना केल्या आहेत आणि पारदर्शक पद्धतीने योजनेची अंमलबजावणी होत आहे. यामुळे ‘लाडकी बहीण योजना’ ही महाराष्ट्रातील महिलांसाठी खरोखरच ‘गेम चेंजर’ ठरत आहे. एकूणच, या योजनेमुळे राज्यातील महिलांचे सामाजिक-आर्थिक सक्षमीकरण होत असून, त्यांच्या जीवनमानात सकारात्मक बदल घडून येत आहे.
