new government rule implemented महाराष्ट्रातील रेशन कार्डधारकांसाठी एक अत्यंत महत्त्वाची बातमी समोर आली आहे. राज्य सरकारने सर्व रेशन कार्डधारकांसाठी ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करणे अनिवार्य केले आहे. या प्रक्रियेचे पालन न केल्यास अनेक कुटुंबांचे रेशन कार्ड रद्द होण्याची शक्यता आहे. हे एक गंभीर विषय आहे कारण रेशन कार्ड हा गरीब आणि मध्यमवर्गीय कुटुंबांच्या जीवनातील सर्वात महत्त्वाचा आधार आहे.
रेशन कार्डाचे महत्त्व
रेशन कार्ड केवळ एक ओळखपत्र नसून ते गरीब कुटुंबांच्या जगण्याचा आधार आहे. या कार्डाद्वारे कुटुंबांना स्वस्त दरात गहू, तांदूळ, साखर आणि इतर आवश्यक वस्तू मिळतात. याशिवाय अनेक सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी रेशन कार्ड आवश्यक असते. त्यामुळे या कार्डाचे महत्त्व केवळ अन्नधान्यापुरते मर्यादित नाही तर ते सामाजिक सुरक्षेचे एक महत्त्वाचे साधन आहे.
सरकारचा नवा निर्णय
केंद्र आणि राज्य सरकारने सर्व सरकारी योजनांमध्ये पारदर्शकता आणण्यासाठी ई-केवायसी प्रक्रिया अनिवार्य केली आहे. या निर्णयानुसार आधार कार्ड, बँक खाते आणि इतर सरकारी लाभांसाठी ई-केवायसी करणे आवश्यक झाले आहे. आता हे नियम रेशन कार्डधारकांनाही लागू करण्यात आले आहेत. पुरवठा विभागाने या संदर्भात स्पष्ट मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत.
कोणत्या रेशन कार्डधारकांना करावी लागेल ई-केवायसी?
सरकारने केशरी, पांढरे आणि पिवळे अशा सर्व प्रकारच्या रेशन कार्डधारकांसाठी ई-केवायसी प्रक्रिया अनिवार्य केली आहे. या प्रक्रियेत रेशन कार्डावर नोंदवलेल्या कुटुंबातील प्रत्येक सदस्याची वैयक्तिकरित्या ई-केवायसी पडताळणी करावी लागेल. एकाही सदस्याची ई-केवायसी पूर्ण न झाल्यास संपूर्ण कुटुंबाला धान्य वितरणाचा लाभ मिळणे बंद होऊ शकते.
वर्तमान स्थिती आणि चिंताजनक आकडेवारी
सध्याच्या माहितीनुसार राज्यात अजूनही एक लाख तीन हजार पाचशे पंचावन्न रेशन कार्डधारकांची ई-केवायसी प्रक्रिया प्रलंबित आहे. मूळतः या प्रक्रियेची अंतिम मुदत ३१ मे २०२५ होती, परंतु मोठ्या संख्येने लोकांची प्रक्रिया अपूर्ण राहिल्यामुळे सरकारने ही मुदत ३० जून २०२५ पर्यंत वाढवली आहे. हे आकडे दर्शवतात की अजूनही मोठ्या संख्येने नागरिकांना या प्रक्रियेची माहिती नाही किंवा त्यांनी या दिशेने पुरेसे पाऊल उचलले नाही.
ई-केवायसी न केल्यास काय होईल?
प्रशासनाने स्पष्टपणे जाहीर केले आहे की ठरलेल्या मुदतीत ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण न केल्यास रेशन कार्डावरील नावे कमी केली जातील. याचा अर्थ असा की संबंधित व्यक्तींना राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा योजनेअंतर्गत मिळणारा अन्नधान्याचा लाभ पूर्णपणे बंद होईल. हे एक गंभीर परिस्थिती आहे कारण अनेक गरीब कुटुंबे या सुविधेवर पूर्णपणे अवलंबून आहेत.
रेशन दुकानात ई-केवायसी कशी करावी?
रेशन कार्डची ई-केवायसी करण्यासाठी सर्वात सोप्या पद्धतीचा वापर करता येतो. रेशन कार्डधारकांनी त्यांच्या नेमणूक केलेल्या स्वस्त धान्य दुकानात जाऊन हे काम पूर्ण करता येते. या प्रक्रियेसाठी आधार कार्ड सोबत घेऊन जाणे आवश्यक आहे. दुकानावर उपलब्ध असलेल्या फोर-जी ईपॉस मशीनच्या मदतीने ही प्रक्रिया पूर्ण केली जाते.
प्रक्रिया अत्यंत सोपी आहे. प्रथम मशीनमध्ये आधार क्रमांक टाकावा लागतो, त्यानंतर बायोमेट्रिक पडताळणीसाठी बोटांचे ठसे घेतले जातात आणि शेवटी डोळ्यांचे स्कॅन केले जाते. या सर्व प्रक्रियेला फक्त काही मिनिटे लागतात आणि ती पूर्ण झाल्यावर तत्काळ पुष्टी मिळते.
मेरा राशन अॅपद्वारे ऑनलाइन प्रक्रिया
जे नागरिक रेशन दुकानात जाऊन प्रक्रिया करू शकत नाहीत, त्यांच्यासाठी ऑनलाइन पर्यायही उपलब्ध आहे. “मेरा राशन” नावाचे अॅप गुगल प्ले स्टोअरवरून विनामूल्य डाउनलोड करता येते. या अॅपच्या मदतीने घरबसल्या ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करता येते.
अॅप डाउनलोड केल्यानंतर रेशन कार्डाचा क्रमांक किंवा आधार कार्डाचा क्रमांक टाकून सबमीट बटणावर क्लिक करावे लागते. त्यानंतर आधार सिडिंगचा ऑप्शन दिसतो ज्यावर क्लिक केल्यावर कुटुंबातील सर्व सदस्यांची नावे दिसतात. प्रत्येक नावासमोर “Yes” किंवा “No” असे ऑप्शन दिसतात. जर “Yes” दिसत असेल तर त्या सदस्याची ई-केवायसी आधीच पूर्ण झाली आहे, परंतु “No” दिसत असेल तर त्या व्यक्तीची प्रक्रिया अजून बाकी आहे.
सरकारी मुदतवाढ आणि त्याचे कारण
मूळच्या योजनेनुसार ही प्रक्रिया ३० सप्टेंबर २०२४ पासून सुरू झाली होती आणि त्याची अंतिम मुदत ३१ मे २०२५ होती. परंतु मोठ्या संख्येने रेशन कार्डधारकांनी अजूनही प्रक्रिया पूर्ण केली नसल्यामुळे सरकारने ही मुदत ३० जून २०२५ पर्यंत वाढवली आहे. हे निर्णय नागरिकांच्या सोयीसाठी घेण्यात आले आहेत, परंतु यानंतर कोणतीही मुदतवाढ होणार नाही असे स्पष्ट केले आहे.
नागरिकांसाठी महत्त्वाचे सूचना
सर्व रेशन कार्डधारकांनी तत्काळ आपली ई-केवायसी स्थिती तपासून घ्यावी. जर प्रक्रिया अपूर्ण असेल तर वेळ वाया न घालवता ती पूर्ण करावी. कुटुंबातील एकाही सदस्याची प्रक्रिया प्रलंबित राहिल्यास संपूर्ण कुटुंबाला त्याचा फटका बसू शकतो.
विशेषतः वृद्ध नागरिक, दिव्यांग व्यक्ती आणि तंत्रज्ञानाशी परिचित नसलेल्या लोकांनी आपल्या कुटुंबीयांची मदत घ्यावी. स्थानिक रेशन दुकानदारांकडून देखील मार्गदर्शन घेता येते.
ई-केवायसी प्रक्रिया ही सरकारी योजनांमध्ये पारदर्शकता आणण्यासाठी आणि फसवणूक रोखण्यासाठी आवश्यक आहे. परंतु या प्रक्रियेमुळे खऱ्या हक्कदार व्यक्तींचे नुकसान होऊ नये यासाठी सर्वांनी सक्रिय सहभाग घ्यावा. ३० जून २०२५ ही अंतिम मुदत आहे आणि त्यानंतर कोणतीही सवलत दिली जाणार नाही. त्यामुळे आजच आपली स्थिती तपासा आणि आवश्यक कार्यवाही करा.
अस्वीकरण (Disclaimer): वरील माहिती आम्ही इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून संकलित केली आहे. आम्ही या बातमीच्या १०० टक्के सत्यतेची हमी देत नाही. कृपया सविचार विचार करून आणि संबंधित अधिकाऱ्यांकडून अधिकृत माहिती घेऊन पुढील प्रक्रिया करावी. रेशन कार्ड ई-केवायसी विषयी अचूक आणि अद्ययावत माहितीसाठी स्थानिक पुरवठा विभागाच्या कार्यालयाशी संपर्क साधावा किंवा जवळच्या रेशन दुकानाकडे चौकशी करावी.
